İnci Eviner, 1956

1956 yılında Ankara’da doğan İnci Eviner, 1980 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi, Resim Bölümü’nde tamamladığı lisans eğitimi aldıktan sonra 1987 yılında Mimar Sinan Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi’nde doktorasını tamamladı. Sanatçının 2016 yılında İstanbul Modern’de “İçinde Kim Var?” başlığıyla düzenlenen retrospektif sergisi, sanatçının 1980’li yıllardan günümüze uzanan yaratım sürecini bir araya getirdi. 2019 yılında Venedik Bienali 58. Uluslararası Sanat Sergisi’nde Türkiye Pavyonu’nda “Biz, Başka Yerde” adlı sergiyle yer alan Eviner, yaşamını ve çalışmalarını İstanbul’da sürdürüyor.

İnci Eviner’in erken dönem çalışmalarında resim, çizim ve desen ön plandayken, güncel pratiklerinde bu altyapının üzerine fotoğraf, video ve yerleştirme gibi anlatım biçimleri eklenir. Yıllar içerisinde desenleriyle dışa açılan imgeleri kaybolmaz, aksine varlıkları güçlenir ve hatta çeşitli disiplinlerde yorumlanarak tekrar tekrar izleyiciyle buluşur. Bazen bir uzuv, bazen bir yüz, bazen bir nesne, bazen bir araç kılığında karşımıza çıkan imgeler birleşir ve bireysel referanslarından kopmadan birlikte başka bir hikâyede rol alırlar. Sanatçı bu imgeleri, mürekkep, deri, bakır, ses, şiir ve ışık kullanarak yorumlar. Toplum içinde kendine yer bulmakta zorlananlar, gücü olmayanlar, dışlanan bireyler, kültürel kodlar, cinsiyet, iktidar meseleleri, aidiyet gibi başlıkları tarih, felsefe, mimari ve sanat tarihini gözeterek yeniden ele alır.

İnci Eviner’in “Yeni Vatandaş I-II-III” adlı yerleştirmesi, geleneksel temsile ilişkin yaklaşımlarımızı sorgulayan bir çalışmadır. Avrupa duvar kâğıdı geleneği ile Osmanlı çinilerinin üzerine yerleştirilen bezemeleri karşı karşıya getiren çalışma, geleneğin görsel sözlüğünün politik anlam ve içeriğine vurgu yapar. Duvar yüzeyine uyguladığı motiflerle anonim veya kaynağı saptırılmış işaret, simge ve desenleri yeni baştan yorumlayan sanatçı, yerleştirmesinin önemli bir parçasını oluşturan üçlü video ile gelenek ve hareketli görüntü arasında ilişki kurar. Sanatçı, Paris ve İstanbul’dan aldığı kartpostallarda, motiflerin içine hapsolduklarını düşündüğü kızlara, gerçekleştirdiği video animasyonuyla yeni bir varoluş olanağı tanır. Paris’teki MAC/VAL Sanat Müzesi’nde de sergilenen çalışma, geleneğe karşı bugün nasıl bir cevap üretilebileceğinin en ilginç örneklerinden biridir.